بررسی یک شبهه در مورد حجاب
پرسش:
چرا اسلام حجاب را در جاهای به خصوصی محدود کرده دوستم می گفت فرق مو و صورت چیست وی اشاره می کرد که اگر قضیهء تحریک باشد لب و دهن و چشم و ابرو که بیشتر از مو مردها را تحریک می کند پس چرا دستور به پوشانیدن صورت نیز نیست.
پاسخ:
لازم است برای پاسخ شما به مطالب زیر توجه فرمائید:
1- آن چه مسلم است این که حجاب زن و یا به تعبیر صحیح تر پوشش آن با هدف حفظ پیوند خانوادگی و استحکام روابط زن و شوهر، استواری اجتماع و اخلاق عمومی و مهمتر از همه ارزش و حرمت نهادن به شخصیت زن، مورد تاکید اسلام قرار گرفته است.
2- این حجاب که در واقع مصونیت و سلامت است نه محدودیت (تعبیر زیبای شهید مطهری) با همه اهمیتی که از نظر دینی دارد ولی در عین حال نباید به گونه ای باشد که سبب گرفتاری و یا مانع فعالیت صحیح زن شود. علت واجب نبودن پوشش دست و صورت (وجه و کفین) به خاطر جلوگیری از بروز سختی و دشواری برای زن بوده است.(1)
3- این که در سوال آمده که چشم و صورت و ... بیش از موی سر محرک است، اما چرا در یکی (موی سر) پوشش واجب است و در دیگری (دست و صورت) واجب نیست، پاسخ آن است که اولا زحمت و سختی که پوشش صورت و دست برای زن ایجاد می کند، در پوشش موی سر نیست ثانیا صورت و دست زن در حالی که ساده و عادی و طبیعی بوده و با هیچ آرایشی همراه نباشد معمولا جلب توجه نمی کند و تنها در این صورت است که شرع مقدس پوشش آن را واجب نکرده است. اما اگر زنی بخواهد با دست و صورت آرایش شده در محیطی عمومی ظاهر شود، حتما باید صورت خود را بپوشاند.
در پایان این مطلب را یادآور می شویم که واجب نبودن پوشش قرص صورت و دست (از مچ تا سر انگشتان) بدین معنا نیست که زن می تواند صورت خود را به دیگران بنمایاند و یا مرد غیر محرم مجاز به نگاه آن باشد. از این رو همانگونه که در توضیح المسائل مراجع تقلید آمده است، نگاه کردن زن و مرد نامحرم به صورت یکدیگر با قصد لذت حرام و گناه است ولی نگاه معمولی و بدون دقت مانعی ندارد. (ر.ک: رساله مرجع تقلید خود، بحث نگاه کردن)
خلاصه اینکه اصل دستور پوشش به عنوان یک راهکار مصونیت بخشی و نه محدودیت زائی، نباید به گونه ای طرح شود که به انزوای زنان و رکود فعالیت اجتماعی آنان منجر گردد. پوشش به عنوان مانعی در برابر زیاده طلبی ها و ابتذال اخلاقی قرار داده است و این مصونیت بخشی گرچه طبیعتا محدودیت زاست اما باید تا آنچا که ممکن است این دو هدف را (مصونیت بخشی و حضور زنان در عرصه فعالیت های اجتماعی) با هم جمع کرد.
از این رو مواضعی از بدن به عنوان قاعده اولیه از حکم پوشش استثنا شده است گرچه در صورتی که در همین مواضع نیز اگر خوف ریبه باشد و یا به قصد تحریک کنندگی آرایش شود و ... مشمول حکم پوشش است.
1.( مسئله حجاب، شهید مطهری، ص209)